سوگیری معاملاتی دیرپذیری:

شناخت سوگیری دیر پذیری :

این سوگیری برخلاف سوگیری نماگری که موجب میگردد تا افراد به اطلاعات جدید عکس العمل افراطی از خود نشان دهند ،نوعی فرآیند ذهنی است که در طی آن افراد با در نظر نگرفتن اطلاعات جدید دیدگاهی بر اساس پیش بینی های قبلی خود دارند و این اتفاق موجب میگردد تا فرد به اطلاعات جدید مخصوصا اگر مورد رضایت نباشد واکنش کمتری از حد لازم از خود نشان دهند .در واقع در صورتی که اطلاعات جدید دندان گیر نباشد موجب سوگیری دیرپذیری و در صورت مهم بودن اطلاعات جدید دچار سوگیری نماگری که در گزارشات قبل به آن پرداختیم ، میگردد .

اثرات این سوگیری بر بازار : 

بر اساس تحقیقات صورت گرفته در این سوگیری موجب میگردد تا بازار به اطلاعات بنیادی مانند تقسیم سود یا گزارشات سود و زیان کمتر از حد لازم واکنش نشان دهد همانطور که در ماه های اخیر شاهد این واکنش محدود به این قضایا بوده ایم . هم چنین این سوگری موجب خطا در تحلیل گران نیز می گردد در زمانی که به اتفاقات و رویدادهای تازه رخ داده با تاخیر می پردازند و آن را در تحلیل های خود دیر لحاظ میکنند .  

معضلی به نام به تاخیر انداختن :

چه در تحلیل گران چه در سهامداران در زمانی که این سوگیری موجب به تاخیر انداختن و دل دل کردن سهم گردد به گونه ای که فرد نسبت به فروختن سهم دیر اقدام میکند و بیش از حد ضرر می نماید .

نمونه ای مهم در بازار :

بازار به برخی از اتفاقات واکنش کمتری از خود نشان میدهد مثلا در صورتی که یک شرکت مانند بانک تجارت که در گزارش خود درآمد عملیاتی محقق شده ی آن با رشد 43 درصدی نسبت به دوره مابه سال قبل از 21 هزار میلیارد تومان بوده است از سویی دیگر این رقم در سه ماهه 1401 حدود به 15 هزار میلیارد تومان بوده و بیش از 7 هزار میلیارد تومان درآمد کسب کرده داشته که نسبت به ماه گذشته ی خود 7 درصد رشد را از درآمد ثبت نموده است .

هم چنین این بانک صدرنشین در ارائه تعهدات مالی و حجم خدمات ارزی و بین‌الملل و همچنین پیشرفت‌های چشمگیر در سودآوری خود داشته است ، از دیگر موارد می توان به کاهش نرخ هزینه پول، رشد EPS  این سهم اشاره نمود . وتجارت جهش  159% تراز عملیاتی در مرداد ماه را تجربه کرد و تراز این بانک در 5 ماهه ی اول امسال به رقم خوب 8480 میلیارد تومان رسیده است. هم چنین تراز عملیاتی نماد وتجارت به بیش از 2300 میلیارد تومان در مرداد رسید ،

(( البته با وجود خرج های بی رویه ی این نماد مانند هزینه  های تبلیغاتی ، بانک تجارت در سال گذشته 2.9 برابر بودجه بنیاد ملی نخبگان هزینه  های تبلیغاتی داشته است . براساس اطلاعات صورت مالی بانک تجارت، در سال 1401 نزدیک به 276 میلیارد تومان برای آگهی و تبلیغات هزینه داشته است که این مقدار در سال 1400 حدود 116 میلیارد تومان بود. 😏))

 در زمانی که شرکتی در هر فصل سودی را اعلام میکند که بالاتر از حد انتظار می باشد یا سودی سازنده و بارشد همراه گردد ذهنیت سهامداران بر اساس رشد این سهم مبنی بر اخبار خوب و سازنده شکل میگیرد  و در این صورت جوی مبنی بر تقاضای کوتاه مدت برای این نماد شکل میگیرد ، اما آیا این اتفاق برای رشد سهم کافی ست ؟خیر  

همانطور که در نمودار نماد وتجارت مشاهده کردیم  پس از انتشار گزارش ماهانه ی این شرکت در اوایل شهریور ماه دقیقا از تاریخ 7 /6 /1402  شاهد رشد حدود 7درصدی این نماد  بوده ایم . رشدی که در پی گزارش این نماد شکل گرفت . پس از آن مجددا بیش از 13 درصد نماد اصلاح نمود. 

در این مثال به صورت تصویری به شما نشان دادیم که اگر چه با توجه به برخی از اتفاقات در بازار مانند گزارشات شاهد رشد تقاضا به صورت کوتاه مدت در نمادها هستیم ولی بازار نشان داده به این اتفاقات با تاخیر واکنش نشان میدهد و در طول زمان این تاثیر را از خود به صورت واقعی نشان خواهد داد با رشد آرام آرام سهم و در طی زمان به سطحی از میرسد که در زمان اعلام سود یا گزارش به آن اشاره گشته بود .

اگر چه در مثال وتجارت به بازده زمانی کوتاه تری پرداختیم اما در بلند مدت تر اثر این اتفاق بیشتر خود را نشان خواهد داد همانطور که بعد از اصلاح حدود 12 درصدی مجددا روند رشد این نماد آغاز گردید و از تاریخ 31/5 این نماد با رشد حدود 30 درصدی همراه شد .

این اتفاق به صورت برعکس نیز اتفاق شایعی است. 

نیم نگاهی به بازار امروز :

بازار روز جاری بهتر از آنچه میپنداشتیم به پایان رسید

با وجود آنکه نگرانی ها در خصوص افت بیشتر بازار سرمایه با توجه به معاملات روز گذشته ادامه داشت اما روز جاری بهتر از گمانه زنی های بازار به پایان رسید، شاخص کل با افت بیش از 5 هزار واحدی و با تاثیر از نمادهای فولاد و تاصیکو  پایان یافت ، اگر چه در نهایت انتقال پول از بازار سهام هم چنان ادامه داشت اما در میانه ی بازار شاهد بهبود تقاضا و ورود پول به صندوق های سهامی بودیم ، امری که توانست معاملات را رو به بالا همراه سازد و از افت بیشتر شاخص جلوگیری به عمل آورد .  ورود پول به صندوق های سهامی نشان از امید به کوتاه شدن روزهای اصلاحی و بازگشت روزهای مثبت بازار سر میدهد ولی این تنها یک سیگنالی است که باید در کنار عوامل دیگر مورد بررسی قرار گیرد ، ارزش معاملات خرد باز هم کاهشی گشته است و برایند 50 سهم بزرگ بازار منفی است با این وجود نمادهای بزرگ و شاخص ساز در روز جاری معاملاتی متعادل تر و در صفر تابلو به پایان رسیدند . ببینیم بازار در روز آینده چه خواهد کردبا این وجود پس از گذشت تایم بازار و ادامه یافتن معاملات صندوق ها ، خروج از صندوق های سهامی و ورود به صندوق های درآمد ثابت را شاهد بودیم که این سیگنالی نه چندان مثبت و موثر بر روند معاملات بازار به شمار میرود ارزش معاملات خرد نیز 4400 میلیارد تومان بوده است که مربوط به معاملات خرد سهام  و صندوق های قابل معامله سهامی بود.

   کارشناس بازار سرمایه: مرسده گونه