حق تقدم خرید سهام چیست؟

زمانی که یک شرکت بورسی تصمیم به افزایش سرمایه میگیرد و سرمایه خود را افزایش میدهد، به نسبت درصد افزایش سرمایه، تعداد سهام آن شرکت هم افزایش می یابد. به منظور حفظ منافع سهامداران فعلی شرکت، قانونی براساس قانون تجارت وضع شده است مبنی بر اینکه درصورتی  یک شرکت سهام جدیدی برای فروش منتشر کند، سهامداران فعلی در خرید این سهام جدید اولویت دارند. به این اولویت در خرید سهام نسبت به سهامداران جدید، حق تقدم خرید سهام گفته می شود.

نماد حق تقدم شرکت های بورسی چیست و تا چه مدت قابلیت خرید و فروش دارد؟

بعد از برگزار کردن مجمع شرکت، یک نماد حق تقدم در بازار به آن شرکت اختصاص داده می شود تا سهامداران بتوانند از طریق آن نماد، حق تقدم های خود را بفروشند.

این نماد، تنها در مدت زمان مشخصی قابلیت خرید و فروش خواهد داشت.

براساس قوانین بورسی بازه زمانی خرید و فروش گواهی حق تقدم کمتر از ۶۰ روز نباید باشد و در صورتی بیشتر خواهد شد که این مدت زمان تمدید شود.

در این دوره ۶۰ روزه افرادی که تمایلی به شرکت در افزایش سرمایه را ندارند حق خود را میفروشند و اشخاصی هم که در مجمع سهامداران نیستند میتوانند این حق تقدم ها را خریداری نمایند.

مزایای عرضه حق تقدم سهام:

این مزایا هم برای سهامداران و هم برای شرکت ها، به حساب می آید. در ادامه به هر یک اشاره خواهیم کرد.

الف- مزایای عرضه حق تقدم برای سهامداران:

• انتشار سهام جدید به قیمت پایین، قیمت بازار سهام را کاهش می‌دهد اما اگر سهامداران حق خرید خود را استفاده کنند، زیانی از این لحاظ به آن‌ها وارد نمیشود.
• علاوه بر این، حق تقدم باعث حفظ تأثیرگذاری و نفوذ سهامداران فعلی بر روی مدیریت و تصمیمات شرکت، از طریق حق رأی در مجامع می‌شود.

ب- مزایای عرضه حق تقدم برای شرکت:

• عرضه حق تقدم باعث کاهش قیمت و درنتیجه موجب افزایش تقاضا برای سهام شرکت می‌شود.
• به علت پایین بودن قیمت خرید حق تقدم، سهامداران از این قیمت استقبال کرده و باعث جذب سرمایه بیشتری برای شرکت میشود.
• انتشار حق تقدم، باعث کاهش نسبت اهرمی و افزایش ظرفیت استقراض شرکت می‌شود.

معایب حق تقدم سهام:

1- فرایند پذیره نویسی عرضه حق تقدم زمانبر می باشد و اگر این احتمال رخ دهد که جهت قیمت در بازار تغییر کند و از صعودی به نزولی تبدیل شود زیان سنگینی را به سهامداران خود تحمیل خواهد کرد.

2- اگر سهامداران از پذیره‌نویسی حق تقدم مطلع نشوند یا به دلیل ناتوانی مالی در پذیره‌ نویسی شرکت نکنند، اکثر مواقع به زیان آن‌ها تمام می‌شود.

چگونه حق تقدم را به سهم تبدیل کنیم؟

هنگامی که شما فرم شرکت در افزایش سرمایه را پر کرده اید، باید به همان نسبت نیز برای شرکت آورده نقدی داشته باشید. در نتیجه باید به ازای هر گواهی که دارید مبلغی معادل ارزش اسمی سهم را پرداخت نمایید. همانطور که می دانید ارزش اسمی هر سهم در ایران در حال حاضر 1000 ریال است. در نتیجه به ازای هر گواهی که دارید و 1000 ریالی که پرداخت می کنید 1 عدد سهم به شما تعلق خواهد گرفت.

در صورتی که در مهلت مقرر این 1000 ریال را پرداخت کنید، بعد از اینکه افزایش سرمایه شرکت نزد سازمان بورس به ثبت می رسد، حق تقدم های شما نیز به صورت اتوماتیک تبدیل به سهام عادی خواهد شد. این پروسه معمولا بین 3 تا 6 ماه زمان خواهد برد.

نحوه فروش

از آنجایی که برخی از سهامداران ممکن است تمایلی نداشته باشند که در افزایش سرمایه شرکت کنند، باید امکانی برای عدم شرکت آنها در افزایش سرمایه نیز در نظر گرفته بشود. به همین دلیل بعد از برگزاری مجمع شرکت یک نماد حق تقدم نیز در بازار برای آن شرکت تعریف می شود تا سهامداران بتوانند از طریق آن نماد، حق های خود را به فروش برسانند.

نماد حق تقدم چه مدت باز است؟

نماد حق تقدم یک شرکت فقط در طی یک بازه زمانی مشخصی قابلیت خرید و فروش دارد، نه برای همیشه. طبق قوانین بورس این بازه زمانی نباید کمتر از ۶۰ روز باشد. معمولا همین بازه ۲ ماهه نیز برای معاملات در نظر گرفته می شود. طی این بازه افرادی که تمایلی به شرکت در افزایش سرمایه ندارند حق خود را می فروشند. همچنین افرادی که در مجمع سهامدار نبوده اند می توانند این حق تقدم ها را خریداری کنند.

افرادی که به تازگی این حق تقدم ها را بخرند، باید مبلغ اسمی سهم را به حساب شرکت واریز کنند تا تبدیل به سهم عادی شود. البته خیلی از افراد نیز این حق ها را مانند سهام عادی خرید و فروش می کنند و از نوسانات آن سود می برند.

حق تقدم استفاده نشده چیست؟

حال ممکن است فردی فرم شرکت در افزایش سرمایه شرکت را تکمیل نکند و همچنین حق تقدم خود را نیز در مهلت معین شده به فروش نرساند. در این حالت اصطلاحا به این حق تقدم ها، حق تقدم استفاده نشده گفته می شود. در این حالت، شرکت آنها را از طریق آگهی و به روش حراج به فروش می رساند. سپس کارمزدهای فروش از مبلغ مربوطه کسر شده و باقیمانده آن را به حساب سهامداران واریز می کند.

قیمتی که این حق تقدم ها به فروش می رسد معمولا نزدیک به قیمت آخرین روزهای معامله نماد حق تقدم است؛ اما ممکن است از آن کمتر و یا بیشتر هم باشد. در نهایت این نکنه را مد نظر داشته باشید که هر فردی که در زمان برگزاری مجمع شرکت سهامدار باشد، مشمول تصمیمات مجمع از قبیل افزایش سرمایه و … می شود. پس حق تقدم سهام به افرادی تعلق می گیرد که در زمان برگزاری مجمع شرکت، سهامدار بوده اند.

برای مطالعه مطالب بیشتر در حوزه بازار سرمایه به بخش مقالات پاداش مراجعه نمایید.