تعیین نرخ خوراک پالایشی‌ها در بورس عملی خواهد شد؟
از آنجا که تعیین نرخ خوراک پالایشی‌ها در بورس ایران از جمله عوامل مهم و تاثیرگذار در این صنعت می‌باشد و از طرفی عدم لغو تحریم‌ها شرایط دشواری را برای این گروه رقم زده است، آیا تعیین نرخ خوراک پالایشی‌ها با توجه به شرایط حاکم بر بازار سرمایه انجام خواهد شد؟
علیرضا تاجبر کارشناس بازار سرمایه در این خصوص به خبرنگار پاداش سرمایه گفت:
منفعت همه جانبه
اگر بخواهیم این موضوع را به‌طورکلی و بر روی کاغذ موردبررسی قرار دهیم خواهیم دید که به نفع بازار سرمایه، به نفع عرضه و تقاضا و به نفع اقتصاد ملی است که هر محصولی چه به عنوان محصول ورودی و چه به عنوان محصول خروجی، در بورس کالا معامله شود.
حال صنعت موردنظر چه سیمان باشد، چه مشتقات نفتی و پتروشیمی باشد و چه فولادی و صنعتی باشد، می‌تواند در بورس کالا به‌صورت شفاف و عادلانه قیمت‌گذاری شود و بر اساس عرضه و تقاضا قیمت بخورد.
موضوع این است که بازار ما در مورد محصولات پایه مانند سیمان، فولاد و محصولات کشاورزی با مشکل مواجه است.
به‌طور مثال رینگ کشاورزی از ماهیت خود خارج شده و عملاً معامله‌ای در آن انجام نمی‌شود و سایر محصولات نیز با کارشکنی دلالان و افرادی که از این مشکلات سود می‌برند مواجه است.
شرایط آماده نیست
وی با اشاره به عدم مهیا بودن شرایط تعیین قیمت پالایشی‌ها در بورس بیان داشت: در زمینهٔ پالایشگاهی مقداری سخت است که در بورس کالا قیمت گذاری رخ دهد. اما همان‌طور که می‌بینیم در بورس انرژی محصولات نهایی در حال معامله می‌باشند.
حال اگر قصد این باشد که نفت در بورس انرژی معامله شود و پالایشی‌ها خریدار این صنعت در بورس انرژی باشند و همچنین اگر بخواهیم در پالایش و پخش بحث فاکتور و مواردی ازاین‌دست را نداشته باشیم، اوضاع بهتر خواهد بود اما فعلاً شرایط برای این مسئله مهیا نیست زیرا این موضوع مستقیماً به وزیر مربوط است و متأسفانه وزیر نیز همی برای این موضوع ندارند.
روند پیش روی پالایشی‌ها
تاجبر افزود: گروه پالایشی گروه پر ریسکی به شمار می‌رود و سود آن با واریانس بالایی مواجه است.
این واریانس بالا ناشی از این است که شرکت پالایش و پخش که خوراک آن‌ها را تعیین می‌کند و همچنین محصول نهایی را از آن‌ها خریداری می‌نماید، انحصاری را به وجود آورده و هر نرخی را که مدنظرش باشد بر این گروه اعمال می‌کند.
این اعمال نرخ مستقیماً علاوه بر سهام‌داران به میلیون‌ها نفر سهام‌دار و سرمایه‌گذار نماد پالایش ضربه وارد نموده است.
متأسفانه بعد از گذشت 4 ماه از شروع سال 1400، پالایش و پخش اخیراً فاکتورهای زمستان را اعلام نموده است. این موضوع نشان از عدم تصمیم‌گیری درست دارد همچنین از تأثیر عوامل پشت پرده نیز نباید غافل ماند.
پالایشی بهترین گروه بازار سرمایه؟
گروه پالایشی‌ها می‌توانند جز بهترین نمادهای بازار باشند به شرطی که مؤلفه‌های تأثیرگذار در پالایشگاه‌ها مانند نرخ خوراک، ضریبی کاملاً مشخص داشته باشند.
وقتی محصولات این صنعت با تخفیفات چند دلاری در کشورهای دیگر فروش می‌رود چرا به پالایشگاه‌های داخلی فروخته نمی‌شود تا با فروش داخلی ارزش‌افزوده ایجاد کند؟ عدم فروش همراه با تخفیف به شرکت‌های داخلی سبب می‌شود تا میلیون‌ها سهام‌دار شرکت‌های پالایشگاهی که مستقیماً یا غیرمستقیم به پالایشی‌ها مرتبط هستند سودی از نمادهای این گروه نبرند.
ریسک نرخ خوراک
وی در پایان افزود: متأسفانه پالایش و پخش و به‌کل وزارت نفت اعتقادی به بورس ندارند و این موضوع سبب شده تا سهام‌داران پالایشی‌ها مانند بقیه سهام‌داران منتفع نشوند و همواره ریسک نرخ خوراک را داشته باشند.
حال ممکن است این ریسک به نفعشان باشد و یا منجر به زیان سنگین سرمایه‌گذاران شود.
تا وقتی وزارت نفت در سیاست‌های خود تجدیدنظر نکند این مشکل حل و برطرف نخواهد شد.
خبرنگار: مانیا جلالی مقدم
برای خواندن مصاحبه با کارشناسان روی گفتگو و مصاحبه کلیلک کنید.
گزارشات روزانه‌ی بازار سرمایه در گزارش روز بخوانید.
p/e چیست؟ آموزش بورس را در مقالات آموزشی بخوانید.