سرمایه گذاری در بانک یا صندوق درآمد ثابت؟
سرمایهگذاران ریسک گریز همواره به دنبال یک موقعیت سرمایهگذاری در اولویت اول با پایینترین حد ریسک و در اولویت بعدی با بیشترین بازدهی ممکن هستند. سالیان متمادی بود که در ایران اکثر سرمایهگذاران بانک را به عنوان اولین گزینه برای سرمایهگذاری میدیدند؛ اما اخیراً با پایین آمدن جذابیت بانک و رونق بازار بورس، استقبال از صندوقهای سرمایهگذاری به صورت چشمگیری افزایش یافته است. در میان صندوقهای سرمایهگذاری، صندوقهای درآمد ثابت به دلیل پاسخگویی کامل به نیاز سرمایهگذاران ریسکگریز رقیب جدی بانکها برای جذب سرمایههای مردم است.
میزان سود:
اگرچه میزان سودی که صندوق درآمد ثابت و بانک به سرمایهگذاران پرداخت میکنند نزدیک بههم است؛ اما عمدتاً میزان سود صندوق درآمد ثابت چند درصد بیشتر است که در آن مقیاس سود، رقم قابل توجهی است. اساساً نرخ سود سپرده بانکی سالانه با تصویب نرخ بهره توسط دولت تعیین میشود و با توجه به تمایل دولتها به خروج پول از سپردههای بانکی و به کارگرفتن آن در کسبوکارها هرسال امکان کاهش آن وجود دارد؛ اما بازدهی صندوقهای درآمد ثابت در واقع به بازدهی اوراق درآمد ثابت که بخش عمده ترکیب دارایی آنها را تشکیل میدهند بستگی دارد و با توجه به تورم روزافزون کشور و نیاز دولت به تأمین منابع مالی، احتمال افزایش آن دور از ذهن نیست. از دیگر دلایل بالاتر بودن بازدهی صندوقهای درآمد ثابت این است که این صندوقها اجازه دارند تا ۱۰ درصد ترکیب دارایی خود را از سهام بازار تشکیل دهند و همچنین اوراق درآمد ثابت با بازدهی و سررسیدهای مختلف را معامله کنند که مدیران صندوق با بهرهگیری حرفهای از این امکان سود بیشتری خلق میکنند.
نحوه سوددهی:
سوددهی هردو به صورت پرداخت سود نقدی در بازههای زمانی مختلف است. با توجه به اینکه صندوقهای درآمد ثابت روزشمار و متغیر بوده در بازههای زمانی پرداخت سود محدودیتی ندارند بهطوری که اکثراً ماهیانه و گاها هر ۳ ماه یکبار سود نقدی را به سرمایهگذاران میپردازند؛ اگرچه واحدهای برخی از صندوقهای درآمد ثابت خصوصاً صندوقهای درآمد ثابت قابل معامله به مقداری هرچند کم جدا از تقسیم سود نقدی افزایش قیمت خواهند داشت و یا ممکن است خیلی معدود صندوق درآمد ثابتی باشند که در اثر عدم تقسیم سود نقدی دورهای تمام بازدهی صندوق در تغییرات قیمت هر واحد صندوق نشان داده شود. در خصوص بانکها نیز، سود سپردهها در بازههای زمانی ماهانه بهصورت مشخص و توافق شده پرداخت میگردد.
شفافیت و گزارش دهی:
به واسطه عدم شفافیت نظام بانکی و اجتناب از گزارشدهی به سرمایهگذاران به طور قطعی نمیتوان در مورد اینکه سپردههای بانکی که در واقع همان سرمایه سرمایهگذاران هستند دقیقاً در کجا سرمایهگذاری میشوند و البته هرکدام از بانکها ممکن است استراتژی متفاوتی داشته باشند اما به طور کلی بخشی از این سپردهها در قالب تسهیلات و وام به متقاضیان حقیقی و حقوقی پرداخت میشود و مابقی به گفته خود بانکها به پروژههای عمرانی و تولیدی مانند پروژههای پتروشیمی و پالایشگاهی، سهام شرکتهای بورسی و فرابورسی، اوراق درآمد ثابت و… اختصاص داده میشود؛ ولی از وزن هرکدام در سبد دارایی و سوددهی سپردههای سرمایهگذاری شده اطلاعات دقیقی در دست نیست.
صندوق درآمد ثابت برخلاف بانک ملزم به گزارشدهی مداوم به سرمایهگذاران خود است به طوری که پس از خرید واحدهای صندوق درآمد ثابت مبتنی بر صدور و ابطال دسترسی پنل اختصاصی سرمایهگذار در اختیار وی قرار میگیرد تا از آن طریق اطلاعاتی نظیر سود و زیان محقق شده، ترکیب داراییها و پورتفوی صندوق با جزییات کامل و تغییرات آن را دریافت کرد. همچنین هر صندوق سایتی دارد که از آن طریق میتوان قیمت آماری، صدور و ابطال هر صندوق، ارزش دارایی صندوق، بازدهیهای روزانه، ماهانه و دورهای صندوق از ابتدای تأسیس تا الآن به صورت روزانه در آن قرار داده میشود.
مدت زمان انتظار
تصور کنید که بهره بانکی برای سپرده بلندمدت ۲۰ درصد باشد. این سود به سپردههایی تعلق میگیرد که به مدت ۵ سال پول خود را در بانک بگذارند. پس اگر میخواهید برای مدتی کوتاه، مثلا ۶ ماه، در بانک پول داشته باشید، نمیتوانید روی سود سپرده پنجساله حساب کنید.
حالا تصور کنید که یک صندوق وجود دارد، که پول را برای ۵ سال در یک بانک گذاشته است. شما بجای آن که برای مدت ۶ ماه پول خود را در سپرده کوتاهمدت بگذارید، میتوانید بخشی از سپرده ۵ ساله صندوق را خریداری کنید.
در این صورت قادر خواهید بود در کوتاهمدت، از منافع سرمایهگذاری بلندمدت بهره ببرید.
شاید سالهای قبل ذهنیتی نهچندان درست مبنی بر تضمینی بودن بانکها و ترس از بورس به عنوان محلی خطرناک برای سرمایهگذاری جود داشت، ابتدا باید در نظر داشته باشیم که این نوع سرمایهگذاری یعنی سرمایهگذاری در صندوق درآمد ثابت یا بانک هر دو دارای ریسکی تقریباً یکسان و اندک دارند لذا به طور کلی نیاز به نگرانی در خصوص آنها نیست؛ اما واقعیت این است که صندوقهای درآمد ثابت به دلایلی که در ادامه اشاره میشوند مناسبتر هستند.
یکی از صندوق های تحت مدیریت شرکت سبدگردان پاداش سرمایه ، صندوق درآمدثابت پاداش سرمایه بهگزین می باشد . میانگین بازدهی این صنوق در سال پیش 52.43 درصد بوده و پرداخت سود به صورت ماهیانه صورت می گیرد و سرمایه گذارانی که در صدد سرمایه گذاری بدون ریسک باشند می توانند اقدام به سرمایه گذاری در این صندوق نمایند.